کد مطلب:275555 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:571
شرط قبول اعمال
آن هنگام كه خدا ابلیس را به سجده آدم امر كرد، ابلیس تكبر نموده از خدا خواست كه او را از این فرمان معاف داشته در عوض، عبادتی كند كه هیچ كس خدا را آن گونه عبادت نكرده باشد! خداوند در پاسخ او فرمود: عبادت آن است كه من فرمان می دهم نه آن كه تو می خواهی [1] یعنی عبادت، اطاعت فرمان خدا است، و تنها به سجده رفتن و تضرع نمودن عبادت نیست. نماز و دعا به شرطی عبادت است كه در اطاعت از فرمان خدا باشد. امام صادق علیه السلام فرمودند: به خدا قسم اگر ابلیس پس از نافرمانی و تكبر از اطاعت دستور خدا، به مقدار عمر دنیا بر خدا سجده می كرد، برای او سودی نمی داشت و خدا از او نمی پذیرفت، مگر اینكه او طبق فرمان خدا بر آدم سجده می كرد. وضعیت این امتی كه بعد از پیامبرش صلی الله علیه و آله و سلم نافرمانی كرده گمراه شده است نیز چنین است. بعد از ترك گفتن پیشوایی كه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم برای آنها منصوب كرد، خداوند هرگز عملی از آنها را نمی پذیرد و نیكیهای آنها را بالا نمی برد، مگر
[ صفحه 27]
اینكه از آن جهتی كه خدا امر كرده است بیایند و امامی را كه خدا به ولایتش امر كرده اطاعت كنند و از بابی كه خدا و رسول برای آنها گشوده اند وارد شوند. [2] امام باقر یا امام صادق علیهم السلام فرمودند: خاندانی در بنی اسرائیل بودند كه در پی چهل روز عبادت، هر چه از خدا طلب می كردند، خداوند به آنها مرحمت می فرمود. یكی از آنان به عبادتی چهل روزه پرداخت ولی دعای او پذیرفته نشد. به نزد حضرت عیسی شكایت كرد. حضرت عیسی علیه السلام تطهیر نموده نماز خواند. آن گاه به درگاه حق دعا كرد. وحی آمد: یا عیسی ان عبدی اتانی من غیر الباب الذی اوتی منه، انه دعانی و فی قلبه شك منك فلو دعانی حتی ینقطع عنقه و تنتثر انامله ما استجبت له. ای عیسی او از غیر دری كه باید بیاید به نزد من آمد. او مرا خواند. اما در دلش نسبت به تو تردید داشت. پس اگر (با این حال، آن قدر) مرا بخواند كه گردنش قطع شده انگشتانش جدا شود، دعایش را اجابت نخواهم كرد. حضرت عیسی از او پرسید: آیا تو به نبوت من شك داری؟ او اعتراف كرد و از حضرت عیسی تقاضا كرد كه برای او دعا كند تا خدا تردید قلبی او را برطرف سازد، عیسی علیه السلام دعا نموده، خدا توبه او را پذیرفت و دعای او مستجاب شد. [3] .
[ صفحه 28]
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نیز در خطبه غدیریه فرمودند: ای مردم، خدای بزرگ دینش را با امامت علی كامل كرد، پس كسانی كه امامت او و جانشینان او از فرزندان من كه تا قیامت و حضور در برابر حق می آیند را نپذیرند، اعمالشان در دنیا و آخرت نابود شده در آتش جاودانه خواهند بود. [4] این مطلب، تعجبی ندارد، زیرا خداوند، قبول زحمات بیست و سه ساله پیامبر در ایام نبوت را نیز به ابلاغ ولایت امیرالمومنین علیه السلام مشروط كرده فرمود: و ان لم تفعل فما بلغت رسالته [5] اگر وظیفه خود در ابلاغ ولایت علی را انجام ندهی، رسالت خود را انجام نداده ای! و در جای دیگر می فرماید: مثل الذین كفروا بربهم اعمالهم كرماد اشتدت به الریح فی یوم عاصف لا یقدرون مما كسبوا علی شی ء اعمال كسانی كه به خدا كافر شدند. به خاكستری می ماند كه در روز طوفانی با تندبادی شدید، از بین رفته، از كوشش خویش بهره ای نبرند. [6] در روایت حضرت باقر علیه السلام، منكرین ولایت اهل بیت علیهم السلام مصداق این آیه معرفی شده اند. [7] .
[ صفحه 29]
لذا امام صادق علیه السلام فرمودند: برای دشمن ما اهل بیت تفاوتی ندارد، چه روزه گرفته نماز بخواند و یا زنا كرده دزدی كند، او در آتش خواهد بود، او در آتش خواهد بود. [8] در عصر حاضر نیز، آن بابی كه هیچ عبادتی جز از طریق ولایت او پذیرفته نیست، وجود مقدس امام زمان علیه السلام است. در زیارت جامعه، خطاب به این بزرگواران می گوییم: و بموالاتكم تقبل الطاعه المفترضه. با ولایت شما است كه خداوند عبادات واجب را می پذیرد. پس كسی كه خدا را از غیر این باب، بندگی كند، خدا از او نخواهد پذیرفت. امام صادق علیه السلام در نامه ای به مفضل بن عمر مرقوم فرمودند: كسی كه نماز خوانده، زكات بدهد، حج و عمره بجا آورد ولی معرفت آن كس كه خدا اطاعت او را واجب ساخته است نداشته باشد، نه نماز خوانده، نه روزه گرفته، نه زكات داده، نه حج و عمره بجا آورده، نه از جنابت غسل كرده و تطهیر نموده، و نه حرامی را رها كرده و نه حلالی را حلال داشته است. برای او نماز نیست هر چند كه ركوع و سجود كند، و برای او زكات و حجی نخواهد بود. تمام این اعمال با شناخت آن فردی انجام می شود كه خداوند بزرگ با امر به اطاعت او بر مردم منت نهاده است. [9] مضمون روایات فوق در مجامیع حدیثی شیعه آن قدر زیاد است كه فقهاء شیعه در آغاز كتب فقهی خویش، بابی تحت عنوان ابطال العباده بدون
[ صفحه 30]
ولایه الائمه علیهم السلام و اعتقاد امامتهم گشوده اند. یعنی هر عبادتی كه بدون ولایت ائمه و اعتقاد به امامت آنها انجام شده باشد باطل است. محدث بزرگ شیعه، مرحوم شیخ حر عاملی باب 29 جلد اول از كتاب وسائل الشیعه خویش را به این مطلب اختصاص داده و در آن 19 حدیث نقل نموده و محدث نوری در مستدرك الوسائل، 66 حدیث دیگر به این مجموعه در این موضوع افزوده است. این قبیل روایات، در كتب اهل سنت نیز نقل شده است. جابر بن عبدالله انصاری از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل نموده كه فرمودند: یا علی لو ان امتی صاموا حتی یكونوا كالحنایا و صلوا حتی یكونوا كالاوتار و بغضوك لاكبهم الله فی النار. ای علی اگر امت من آن قدر روزه بگیرند كه همچون كمان (گوژ پشت) شده و آن قدر نماز بخوانند كه چون زه (لاغر) شوند ولی تو را دشمن بدارند، خداوند آنان را در آتش جهنم می افكند. [10] .
[ صفحه 31]
[ صفحه 27]
اینكه از آن جهتی كه خدا امر كرده است بیایند و امامی را كه خدا به ولایتش امر كرده اطاعت كنند و از بابی كه خدا و رسول برای آنها گشوده اند وارد شوند. [2] امام باقر یا امام صادق علیهم السلام فرمودند: خاندانی در بنی اسرائیل بودند كه در پی چهل روز عبادت، هر چه از خدا طلب می كردند، خداوند به آنها مرحمت می فرمود. یكی از آنان به عبادتی چهل روزه پرداخت ولی دعای او پذیرفته نشد. به نزد حضرت عیسی شكایت كرد. حضرت عیسی علیه السلام تطهیر نموده نماز خواند. آن گاه به درگاه حق دعا كرد. وحی آمد: یا عیسی ان عبدی اتانی من غیر الباب الذی اوتی منه، انه دعانی و فی قلبه شك منك فلو دعانی حتی ینقطع عنقه و تنتثر انامله ما استجبت له. ای عیسی او از غیر دری كه باید بیاید به نزد من آمد. او مرا خواند. اما در دلش نسبت به تو تردید داشت. پس اگر (با این حال، آن قدر) مرا بخواند كه گردنش قطع شده انگشتانش جدا شود، دعایش را اجابت نخواهم كرد. حضرت عیسی از او پرسید: آیا تو به نبوت من شك داری؟ او اعتراف كرد و از حضرت عیسی تقاضا كرد كه برای او دعا كند تا خدا تردید قلبی او را برطرف سازد، عیسی علیه السلام دعا نموده، خدا توبه او را پذیرفت و دعای او مستجاب شد. [3] .
[ صفحه 28]
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نیز در خطبه غدیریه فرمودند: ای مردم، خدای بزرگ دینش را با امامت علی كامل كرد، پس كسانی كه امامت او و جانشینان او از فرزندان من كه تا قیامت و حضور در برابر حق می آیند را نپذیرند، اعمالشان در دنیا و آخرت نابود شده در آتش جاودانه خواهند بود. [4] این مطلب، تعجبی ندارد، زیرا خداوند، قبول زحمات بیست و سه ساله پیامبر در ایام نبوت را نیز به ابلاغ ولایت امیرالمومنین علیه السلام مشروط كرده فرمود: و ان لم تفعل فما بلغت رسالته [5] اگر وظیفه خود در ابلاغ ولایت علی را انجام ندهی، رسالت خود را انجام نداده ای! و در جای دیگر می فرماید: مثل الذین كفروا بربهم اعمالهم كرماد اشتدت به الریح فی یوم عاصف لا یقدرون مما كسبوا علی شی ء اعمال كسانی كه به خدا كافر شدند. به خاكستری می ماند كه در روز طوفانی با تندبادی شدید، از بین رفته، از كوشش خویش بهره ای نبرند. [6] در روایت حضرت باقر علیه السلام، منكرین ولایت اهل بیت علیهم السلام مصداق این آیه معرفی شده اند. [7] .
[ صفحه 29]
لذا امام صادق علیه السلام فرمودند: برای دشمن ما اهل بیت تفاوتی ندارد، چه روزه گرفته نماز بخواند و یا زنا كرده دزدی كند، او در آتش خواهد بود، او در آتش خواهد بود. [8] در عصر حاضر نیز، آن بابی كه هیچ عبادتی جز از طریق ولایت او پذیرفته نیست، وجود مقدس امام زمان علیه السلام است. در زیارت جامعه، خطاب به این بزرگواران می گوییم: و بموالاتكم تقبل الطاعه المفترضه. با ولایت شما است كه خداوند عبادات واجب را می پذیرد. پس كسی كه خدا را از غیر این باب، بندگی كند، خدا از او نخواهد پذیرفت. امام صادق علیه السلام در نامه ای به مفضل بن عمر مرقوم فرمودند: كسی كه نماز خوانده، زكات بدهد، حج و عمره بجا آورد ولی معرفت آن كس كه خدا اطاعت او را واجب ساخته است نداشته باشد، نه نماز خوانده، نه روزه گرفته، نه زكات داده، نه حج و عمره بجا آورده، نه از جنابت غسل كرده و تطهیر نموده، و نه حرامی را رها كرده و نه حلالی را حلال داشته است. برای او نماز نیست هر چند كه ركوع و سجود كند، و برای او زكات و حجی نخواهد بود. تمام این اعمال با شناخت آن فردی انجام می شود كه خداوند بزرگ با امر به اطاعت او بر مردم منت نهاده است. [9] مضمون روایات فوق در مجامیع حدیثی شیعه آن قدر زیاد است كه فقهاء شیعه در آغاز كتب فقهی خویش، بابی تحت عنوان ابطال العباده بدون
[ صفحه 30]
ولایه الائمه علیهم السلام و اعتقاد امامتهم گشوده اند. یعنی هر عبادتی كه بدون ولایت ائمه و اعتقاد به امامت آنها انجام شده باشد باطل است. محدث بزرگ شیعه، مرحوم شیخ حر عاملی باب 29 جلد اول از كتاب وسائل الشیعه خویش را به این مطلب اختصاص داده و در آن 19 حدیث نقل نموده و محدث نوری در مستدرك الوسائل، 66 حدیث دیگر به این مجموعه در این موضوع افزوده است. این قبیل روایات، در كتب اهل سنت نیز نقل شده است. جابر بن عبدالله انصاری از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل نموده كه فرمودند: یا علی لو ان امتی صاموا حتی یكونوا كالحنایا و صلوا حتی یكونوا كالاوتار و بغضوك لاكبهم الله فی النار. ای علی اگر امت من آن قدر روزه بگیرند كه همچون كمان (گوژ پشت) شده و آن قدر نماز بخوانند كه چون زه (لاغر) شوند ولی تو را دشمن بدارند، خداوند آنان را در آتش جهنم می افكند. [10] .
[ صفحه 31]
[1] مضمون فوق در روايتي از امام صادق عليه السلام آمده است: بحار 250:63.
[2] وسائل جلد 1 باب 29 ح 5.
[3] كافي 400:2 ح 9 - مشابه آن در بحار 355:13 ح 53 در عصر حضرت موسي عليه السلام.
[4] احتجاج 76:1.
[5] سوره مائده: 67.
[6] سوره ابراهيم: 18.
[7] كافي 184:1 و 184 ح 8.
[8] عقاب الاعمال:251 ح 18.
[9] بحار 176:27 و 175 ح 21.
[10] مناقب ابن مغازلي شافعي:297 ح 340.